Schematherapie Basis & Gevorderd (50 uur)

Inschrijven Kijk hier voor cursusdata, locaties en inschrijfformulier.

WAT IS SCHEMATHERAPIE?

Schematherapie is een gespecialiseerde vorm van cognitieve therapie waarin methoden en technieken uit interpersoonlijke-, experiëntiële- en psychodynamische therapie geïntegreerd zijn, met als doel persoonlijkheidsproblematiek effectief te kunnen behandelen. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat de meeste persoonlijkheidsstoornissen succesvol behandeld kunnen worden met schematherapie.
Een schematherapeut maakt gebruik van cognitieve-, gedragsmatige- en experiëntiële technieken en daardoor beïnvloedt hij de patiënt via drie kanalen, namelijk voelen (experiëntiëel), denken (cognitief) en doen (gedragsmatig).
Naast deze drie kanalen zijn er vier foci in de therapie te onderscheiden: Het leven buiten de therapie, de gebeurtenissen in de therapie (met name de therapeutische relatie), de ervaringen uit het verleden en de toekomst.
Schematherapie richt zich op het veranderen van disfunctionele schema’s/ modi in meer flexibele en minder extreme schema’s/ modi, en het ontwikkelen van adequate copingstrategieën, zodat de patiënt een positiever beeld van zichzelf en anderen kan ontwikkelen en een meer genuanceerd beeld van de wereld krijgt.

INHOUD VAN DE CURSUS

Deze cursus gaat over de diagnostiek en behandeling bij alle persoonlijkheidsstoornissen en omvat o.a. de volgende onderdelen:

  • Assessment Opsporen van schema’s, copingstrategieën en schemamodi, onder andere met behulp van vragenlijsten, de neerwaartse pijl techniek en imaginatie. Samenvatten van de informatie op een casusconceptualisatie formulier en maken van een casusconceptualisatie model of modusmodel.
  • Hanteren van de therapeutische relatie Limited reparenting, empathische confrontatie, grenzen stellen en onderzoeken eigen schema’s.
  • Specifieke cognitieve techniekenHanteren schemadagboek, meerdimensionaal evalueren, taartdiagram en flashcards.
  • Experiëntiële technieken Imaginatie met rescripting, historisch rollenspel en meerstoelen-techniek.
  • Aanleren van nieuw functioneel gedrag Rollenspel, vaardigheden trainen en experimenten uitvoeren

In deze cursus leer je alle technieken toe te passen op alle persoonlijkheidsstoornissen. Naast kennisoverdracht zal vooral veel aandacht zijn voor het oefenen van vaardigheden.
Tevens leert iedereen zijn eigen schema’s, copingstrategieën en modi veel beter kennen. Eén van de manieren om dat te bereiken is dat de cursisten in drie gesprekken een casusconceptualisatie van elkaar maken. In dat kader beschrijft iedereen relevante gegevens over zijn/haar levensgeschiedenis en vult de vragenlijsten over schema’s en modi in.
Tijdens de hele cursus wordt gebruik gemaakt van eigen casuïstiek bij het oefenen van de therapeutische vaardigheden.

TOETSING

In deze cursus wordt op 2 verschillende manieren getoetst of de geleerde kennis en vaardigheden in voldoende mate beheerst worden.

1. Toetsing van opgedane kennis: casusconceptualisatie formulier en modusmodel maken.

In het onderdeel casusconceptualisatie gaan de deelnemers in vaste tweetallen aan de casusconceptualisatie werken, waarbij ieder in verschillende tweetallen de therapeut- en cliëntrol op zich neemt. Elke cursist is dus gedurende drie gesprekken ‘cliënt’ en brengt daar zijn/haar materiaal over zijn/haar eigen leven in. Bij de samenstelling van die tweetallen zal daarom rekening gehouden worden met eventuele wensen van deelnemers om niet de ‘therapeut’ of ‘cliënt’ van een bepaald iemand te zijn om privacy redenen. Deze ‘cliënt’ wordt in het draaiboek de ‘cliënt voor de cc’ genoemd De drie gesprekken van het onderdeel casusconceptualisatie moeten resulteren in een casusconceptualisatieformulier en een modusmodel. Op deze wijze wordt getoetst of dit onderdeel voldoende beheerst wordt.

De deelnemers krijgen uitgebreide schriftelijke feedback. Wanneer de opdracht als niet voldoende wordt beoordeeld, krijgt de deelnemer in deze schriftelijke feedback specifieke verbeterpunten waarmee de gelegenheid geboden wordt de opdraht alsnog voldoende af te ronden.

2. Toetsing van geleerde vaardigheden: Praktijktoets

De laatste dag wordt een praktijktoets gehouden. Elke cursist demonstreert zijn of haar vaardigheden met behulp van een rollenspel. Aan de hand van een casus, die is opgesteld door de docenten, speelt een aantal cursisten dezelfde cliënt en iedereen speelt om de beurt de therapeut.

De toetsingscriteria staan beschreven in het draaiboek en worden verder mondeling toegelicht tijdens de cursus. In het geval een deelnemer niet in voldoende mate de schematherapeutische vaardigheden weet te demonstreren in de praktijktoets, dan wordt er de mogelijkheid geboden tot een herkansing. Die herkansing kan bestaan uit:

  • ofwel een 2e rollenspel op dezelfde dag,
  • ofwel een rollenspel wat samen met de docent gepland wordt op een nader te bepalen datum,
  • ofwel het insturen van een opname van een behandelsessie met een eigen client.

DOELSTELLINGEN

Kennis
Aan het eind van de cursus heeft de deelnemer kennis opgedaan van de belangrijkste kenmerkende elementen van schematherapie, te weten:

  • De concepten (basisbehoeften, schema’s, copingstijlen en modi)
  • De therapeutische relatie van Limited Reparenting
  • De toepassing van cognitieve-, emotiegerichte en gedragstechnieken

Vaardigheden
Aan het eind van de cursus weet de deelnemer deze kenmerkende elementen op minstens voldoende niveau toe te passen in de behandeling van cliënten met persoonlijkheidsproblematiek. Zie voor verdere concretisering van deze vaardigheden ‘7. Werkwijze en toetsing’ en de Competentie Beoordelingsschaal Schematherapeut die te vinden is in de cursusmaterialen op de website. Bij deze beoordelingsschaal wordt een gemiddelde score van ‘4’ gezien als voldoende voor het niveau welk verwacht kan worden na afronding van deze cursus.

DOELGROEP

Hulpverleners die werken met cliënten met persoonlijkheidsstoornissen en/of hardnekkige stemmings- en angststoornissen.

VOOROPLEIDING

Mensen met een BIG-registratie als GZ-psycholoog, Orthopedagoog Generalist, Psychotherapeut, Klinisch Psycholoog of Psychiater, leden van specialistische verenigingen of vaktherapeuten (RVB), die werken met cliënten met persoonlijkheidsstoornissen en/of hardnekkige klachten, kunnen deelnemen aan deze cursussen. Ook degenen die in opleiding zijn tot deze registraties kunnen deelnemen. Een voorwaarde voor deelname is het hebben van enige kennis en vaardigheden van cognitieve gedragstherapie.
Anderen (bv. basispsychologen, (ortho)pedagogen en HBO-ers met een andere opleiding dan vaktherapeut) mogen alleen deelnemen als zij nauw samenwerken met geregistreerde schematherapeuten.
Heeft u een opleiding gevolgd die hier niet genoemd wordt, stel uw vraag dan op de ‘Contact‘-pagina.

UREN STUDIEBELASTING

Voorbereiding per cursusdag (oefenen huiswerk vorige bijeenkomst, lezen literatuur, casuïstiek kiezen voor de lesdag): maximaal 4 uur.
Schriftelijke toets (Uitwerken casusconceptualisatie): maximaal 5 uur.
Bovengenoemd aantal uren is een ruime schatting, om te voorkomen dat de studiebelasting in de praktijk zwaarder valt dan verwacht.

ACCREDITATIE

De volgende accreditaties zijn toegekend of in aanvraag (eerder toegekend):

  • ISST
  • Vereniging voor Schematherapie
  • VGCt: vervolgcursus voor 50 contacturen
  • FGzPt: herregistratie KP (40 punten)
  • Register Vaktherapeutische Beroepen
  • NVvP: wordt aangevraagd op verzoek
  • VEN

DOCENTEN (zie ook tabblad docenten)

DATA, KOSTEN EN INSCHRIJVING

  • De kosten voor de cursus bedragen € 1.995,- inclusief reader, cursusmateriaal op de website en lunch. Exclusief boeken en audiovisuele middelen. U ontvangt de factuur ca. twee maanden voor aanvang van de cursus.
  • Inschrijven Kijk hier voor cursusdata, locaties en inschrijfformulier.

LITERATUUR

  • Genderen, H. van & Arntz, A. (2010)Schematherapie bij borderline-persoonlijkheidsstoornisAmsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds
  • Genderen, H. van, Jacob, G. & Seebauer, L. (2012)Patronen doorbreken, negatieve gevoelens en gewoonten herkennen en veranderenAmsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds
  • Arntz, A. & Jacob, G. (2012)Schematherapie, een praktische handleidingAmsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds
  • Young, J.E., Klosko, J.S.& Weishaar M.E. (2005)Schemagerichte therapie, handboek voor therapeutenBohn Stafleu van Loghum

PROGRAMMA:

Dag 1

  • Inleiding schematherapie
    Schema’s, coping strategieën en modi: omschrijving, ontstaan en functie
  • Casus Conceptualisatie
    Opsporen en formuleren van schema’s en modi: demonstratie en oefenen
    Vragenlijsten, cognitieve Interventies en imaginatie
  • Opbouw therapie en therapeutische relatie
    Limited reparenting (Meer richting geven en minder afstandelijk reageren)
Dag 2

  • Schemamodi en modusmodellen
    Herkennen verschillende schemamodi
  • Therapeutische relatie
  • Hanteren valkuilen cliënt
    Empathische confrontatie
    Grenzen stellen
  • Hanteren valkuilen van de therapeut
    Onderkennen “tegenoverdracht”
    Slecht werkende valkuil-combinaties
Dag 3

  • Herkennen schema’s en modi
    Behandelplan maken
  • Schematherapie: eerste gesprek in tweetallen
  • Cognitieve technieken
    Schemadagboek, Flashcard en cognitieve cirkel maken
  • Psycho-educatie en huiswerk
Dag 4

  • Experiëntiële technieken: Imaginaire rescripting
  • Schematherapie: tweede gesprek in tweetallen
  • Modusmodellen cluster C
  • Twee- of meerstoelen-techniek
Dag 5

  • Historisch rollenspel
  • Schematherapie: derde gesprek in tweetallen
  • Borderline persoonlijkheidsstoornis
    Verlaten, misbruikte kind
    Beschermer: Voors en tegens
Dag 6

  • Borderline- en antisociale persoonlijkheidsstoornis
    Straffende oudermodus
    Boze kind
    Aanval en pest modus
  • Twee- of meerstoelen-techniek
  • Imaginataire rescripting
Dag 7

  • Suïcide en automutilatie
  • Hanteren crisis
  • Narcistische persoonlijkheidsstoornis
    Hanteren therapeutische relatie bij narcistische persoonlijkheidsstoornis
    Zelfverheerlijker: empatische confrontatie
  • Gedragspatronen veranderen
    Cliënt “pushen” om nieuw gedrag te gaan uitproberen
    Imaginatie naar de toekomst
  • Oefenen van een hele sessie
Dag 8

  • Praktijktoets
  • Opbouw therapie

Remco van der Wijngaart