Schematherapie Basis & Gevorderd (50 uur)

Inschrijven Kijk hier voor cursusdata, locaties en inschrijfformulier.

WAT IS SCHEMATHERAPIE?

Schematherapie is een gespecialiseerde vorm van cognitieve therapie waarin methoden en technieken uit interpersoonlijke-, experiëntiële- en psychodynamische therapie geïntegreerd zijn, met als doel persoonlijkheidsproblematiek effectief te kunnen behandelen. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat de meeste persoonlijkheidsstoornissen succesvol behandeld kunnen worden met schematherapie.
Een schematherapeut maakt gebruik van cognitieve-, gedragsmatige- en experiëntiële technieken en daardoor beïnvloedt hij de patiënt via drie kanalen, namelijk voelen (experiëntiëel), denken (cognitief) en doen (gedragsmatig).
Naast deze drie kanalen zijn er vier foci in de therapie te onderscheiden: Het leven buiten de therapie, de gebeurtenissen in de therapie (met name de therapeutische relatie), de ervaringen uit het verleden en de toekomst.
Schematherapie richt zich op het veranderen van disfunctionele schema’s/ modi in meer flexibele en minder extreme schema’s/ modi, en het ontwikkelen van adequate copingstrategieën, zodat de patiënt een positiever beeld van zichzelf en anderen kan ontwikkelen en een meer genuanceerd beeld van de wereld krijgt.

INHOUD VAN DE CURSUS

Deze cursus gaat over de diagnostiek en behandeling bij alle persoonlijkheidsstoornissen en omvat o.a. de volgende onderdelen:

  • Assessment Opsporen van schema’s, copingstrategieën en schemamodi, onder andere met behulp van vragenlijsten, de neerwaartse pijl techniek en imaginatie. Samenvatten van de informatie op een casusconceptualisatie formulier en maken van een casusconceptualisatie model of modusmodel.
  • Hanteren van de therapeutische relatie Limited reparenting, empathische confrontatie, grenzen stellen en onderzoeken eigen schema’s.
  • Specifieke cognitieve techniekenHanteren schemadagboek, meerdimensionaal evalueren, taartdiagram en flashcards.
  • Experiëntiële technieken Imaginatie met rescripting, historisch rollenspel en meerstoelen-techniek.
  • Aanleren van nieuw functioneel gedrag Rollenspel, vaardigheden trainen en experimenten uitvoeren

In deze cursus leer je alle technieken toe te passen op alle persoonlijkheidsstoornissen. Naast kennisoverdracht zal vooral veel aandacht zijn voor het oefenen van vaardigheden.
Tevens leert iedereen zijn eigen schema’s, copingstrategieën en modi veel beter kennen. Eén van de manieren om dat te bereiken is dat de cursisten in drie gesprekken een casusconceptualisatie van elkaar maken. In dat kader beschrijft iedereen relevante gegevens over zijn/haar levensgeschiedenis en vult de vragenlijsten over schema’s en modi in.
Tijdens de hele cursus wordt gebruik gemaakt van eigen casuïstiek bij het oefenen van de therapeutische vaardigheden.

TOETSING

In deze cursus wordt op 2 verschillende manieren getoetst of de geleerde kennis en vaardigheden in voldoende mate beheerst worden.

1. Toetsing van opgedane kennis: casusconceptualisatie formulier en modusmodel maken.

In het onderdeel casusconceptualisatie gaan de deelnemers in vaste tweetallen aan de casusconceptualisatie werken, waarbij ieder in verschillende tweetallen de therapeut- en cliëntrol op zich neemt. Elke cursist is dus gedurende drie gesprekken ‘cliënt’ en brengt daar zijn/haar materiaal over zijn/haar eigen leven in. Bij de samenstelling van die tweetallen zal daarom rekening gehouden worden met eventuele wensen van deelnemers om niet de ‘therapeut’ of ‘cliënt’ van een bepaald iemand te zijn om privacy redenen. Deze ‘cliënt’ wordt in het draaiboek de ‘cliënt voor de cc’ genoemd De drie gesprekken van het onderdeel casusconceptualisatie moeten resulteren in een casusconceptualisatieformulier en een modusmodel. Op deze wijze wordt getoetst of dit onderdeel voldoende beheerst wordt.

De deelnemers krijgen uitgebreide schriftelijke feedback. Wanneer de opdracht als niet voldoende wordt beoordeeld, krijgt de deelnemer in deze schriftelijke feedback specifieke verbeterpunten waarmee de gelegenheid geboden wordt de opdraht alsnog voldoende af te ronden.

2. Toetsing van geleerde vaardigheden: Praktijktoets

De laatste dag wordt een praktijktoets gehouden. Elke cursist demonstreert zijn of haar vaardigheden met behulp van een rollenspel. Aan de hand van een casus, die is opgesteld door de docenten, speelt een aantal cursisten dezelfde cliënt en iedereen speelt om de beurt de therapeut.

De toetsingscriteria staan beschreven in het draaiboek en worden verder mondeling toegelicht tijdens de cursus. In het geval een deelnemer niet in voldoende mate de schematherapeutische vaardigheden weet te demonstreren in de praktijktoets, dan wordt er de mogelijkheid geboden tot een herkansing. Die herkansing kan bestaan uit:

  • ofwel een 2e rollenspel op dezelfde dag,
  • ofwel een rollenspel wat samen met de docent gepland wordt op een nader te bepalen datum,
  • ofwel het insturen van een opname van een behandelsessie met een eigen client.

DOELSTELLINGEN

Kennis
Aan het eind van de cursus heeft de deelnemer kennis opgedaan van de belangrijkste kenmerkende elementen van schematherapie, te weten:

  • De concepten (basisbehoeften, schema’s, copingstijlen en modi)
  • De therapeutische relatie van Limited Reparenting
  • De toepassing van cognitieve-, emotiegerichte en gedragstechnieken

Vaardigheden
Aan het eind van de cursus weet de deelnemer deze kenmerkende elementen op minstens voldoende niveau toe te passen in de behandeling van cliënten met persoonlijkheidsproblematiek. Zie voor verdere concretisering van deze vaardigheden ‘7. Werkwijze en toetsing’ en de Competentie Beoordelingsschaal Schematherapeut die te vinden is in de cursusmaterialen op de website. Bij deze beoordelingsschaal wordt een gemiddelde score van ‘4’ gezien als voldoende voor het niveau welk verwacht kan worden na afronding van deze cursus.

DOELGROEP

Hulpverleners die werken met cliënten met persoonlijkheidsstoornissen en/of hardnekkige stemmings- en angststoornissen.

VOOROPLEIDING

Mensen met een BIG-registratie als GZ-psycholoog, Orthopedagoog Generalist, Psychotherapeut, Klinisch Psycholoog of Psychiater, leden van specialistische verenigingen die werken met cliënten met persoonlijkheidsstoornissen en/of hardnekkige klachten, kunnen deelnemen aan deze cursussen. Ook degenen die in opleiding zijn tot deze registraties kunnen deelnemen. Een voorwaarde voor deelname is het hebben van enige kennis en vaardigheden van cognitieve gedragstherapie.
Heeft u een opleiding gevolgd die hier niet genoemd wordt, stel uw vraag dan op de ‘Contact‘-pagina.

UREN STUDIEBELASTING

Voorbereiding per cursusdag (oefenen huiswerk vorige bijeenkomst, lezen literatuur, casuïstiek kiezen voor de lesdag): maximaal 4 uur.
Schriftelijke toets (Uitwerken casusconceptualisatie): maximaal 5 uur.
Bovengenoemd aantal uren is een ruime schatting, om te voorkomen dat de studiebelasting in de praktijk zwaarder valt dan verwacht.

ACCREDITATIE

De volgende accreditaties zijn toegekend of in aanvraag (eerder toegekend):

  • ISST
  • Vereniging voor Schematherapie
  • VGCt: vervolgcursus voor 50 contacturen
  • FGzPt: herregistratie KP
  • VEN
  • NVvP: wordt aangevraagd op verzoek

DOCENTEN (zie ook tabblad docenten)

DATA, KOSTEN EN INSCHRIJVING

  • De kosten voor de cursus bedragen € 1.995,- inclusief reader, cursusmateriaal op de website en lunch. Exclusief boeken en audiovisuele middelen. U ontvangt de factuur ca. twee maanden voor aanvang van de cursus.
  • Inschrijven Kijk hier voor cursusdata, locaties en inschrijfformulier.

LITERATUUR

Genderen, H. , Jacob, G. & Seebauer, L. (2023)
Patronen doorbreken, Negatieve gevoelens en gewoonten herkennen   en veranderen
Tweede geactualiseerde editie
Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN 9789057125898
Van Genderen, H. & Arntz, A. (2021)
Schematherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis 
Geheel herziene tweede editie
Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. ISBN 9789057124853
Young, J. E., Klosko J.S., & Weishaar, M.E (2020 of 2005: beide edities zijn identiek)
Schemagerichte therapie, Handboek voor therapeuten
Houten: Bohn Stafleu Van Loghum
Tweede, ongewijzigde druk 2020: ISBN 9789036824408
(Of: eerste druk 2005 : ISBN 9789031343355)
  • PROGRAMMA:
Dag 1: Theorie en therapeutische relatieTheorie, schema’s & copingstijlen
Casusconceptualisatie
Limited Reparenting:

  • Zorg
  • Richting geven
Dag 2: Theorie en therapeutische relatieSchemamodiLimited Reparenting:

  • Empathische confrontatie
  • Grenzen stellen

Schema interacties cliënt-therapeut

Dag 3: Methoden & technieken
Starten schematherapie
Behandelplan
Cognitieve technieken
Oefening in tweetallen
Dag 4: Methoden & technieken

Emotiegerichte Technieken:

  • Imaginaire rescripting
  • Stoelentechniek

Modusmodellen bij Cluster C-stoornissen

Oefening in tweetallen

Dag 5: Integratie onderdelen schematherapie

Emotiegerichte technieken

Behandeling Borderline PS:

  • Onthechte Beschermer
Dag 6: Integratie onderdelen schematherapie

Borderline PS:

  • Straffende Ouder modus
  • Boze Kind modus

Narcistische PS:

  • Zelfverheerlijker
Dag 7: Resterende onderwerpen en oefenen

Crisis, Suïcide & automutilatie
Midden-fase therapie: de Gezonde Volwassene
Oefenen vaardigheden met trainingsactrice
Gedragspatronen veranderen: toekomstgerichte imaginatie

Dag 8: Praktijktoets en afronding cursus

Praktijktoets
Opbouw therapie

  • J. Young aan het werk

Remco van der Wijngaart